Kazan Hanlığı: Cengiz Han'ın oğlu Cuci'nin küçük oğlu Toka Temür soyundan gelen Uluğ Muhammed Han tarafından bugünkü Rusya topraklarında kurulmuş olan Türk devletidir. Altın-Orda Hanlığı, 1437'de elinden alınan Uluğ Muhammed Han, 1438'de Kazan şehrine geldi ve halk tarafından sevinçle karşılandı.

Kazan Hanı Uluğ Muhammed Han, Moskova Knezliği ile yoğun bir mücadeleye girişti. 1439 tarihli seferlerinde Rusları yenen Uluğ Muhammed, 7 Temmuz 1445 tarihli Suzdal Muharebesi'nde Rusları hezimete uğrattı, Knez II. Vasili'yi ve kardeşi Mihail'i esir etti ve Vasili'nin gözlerini kör etti. Bu suretle Moskova Knezliği eskiden Altınordu Devletine olan bağlılığını bu defa Kazan Hanlığı'na gösterirken, Uluğ Muhammed de Moskova'yı daha yakın denetlemek için bu kentin yakınlarına bir hanlık kurdu ve başına oğlu Kasım Han'ı geçirdi.

Kazan Hanlığının kurucusu Uluğ Muhammed Han, 1445 tarihinde esir aldığı Rus Knezini bırakmak şartıyla Oka Irmağı üzerindeki Gorodets şehri ve etrafının, oğlu Kasım Han'ın idaresinde bırakılmasını Ruslara kabul ettirmiş(1445), bu tarihten sonra hanlık Kasım Han'ın adıyla anılmaya başlamıştır.

Moskova Knezligi'ni kontrol altında tutmak amacıyla Kazan Hanlığına Kasım Hani Şah Ali'nin kardeşi Can Ali getirilmiştir. Kasım Hanlığı da 1552 yılında bütünüyle Rus nüfuzu altına düşmüş, ancak hanlık 1681 yılına kadar şeklen devam etmiştir.

Ruslar, III. İvan ordusunu toplayarak bir kez daha Kazan Hanlığı üzerine yürüdü ve 1 Eylül'de Kazan'ı tarihte ilk kez kuşattı. Kuşatma başarısız oldu.

Ruslar 1487 yılında Kazan'a daha büyük bir ordu sevkederek 9 Temmuz tarihinde ilk kez kente girmeyi başardılar ve Moskova'da yetişmiş Muhammed Emin Han'ı tahta çıkardılar.

Moskova, Kazan'a sefer başlattı. IV. İvan 150.000 asker, 150 top ve İngiliz mühendisi Butler'in kumandasındaki istihkâm kıtası ile Kazan üzerine yürüdü. Rus ordusu 20 Ağustos 1552'de Kazan'a ulaşarak 23 Ağustos'ta şehri kuşattı. İki ay kadar süren kanlı çarpışmaların ardından 15 Ekim 1552'de Kazan düştü. Böylece Orta İdil sahasında milâttan sonra VI. yüzyıldan beri devam etmekte olan Türk hâkimiyeti sona erdi.